Rosalía Castro
PASADE
Brila'rayo d'aurora,
Cal un sonó de paz branco e purísimo,
A aquel que naceu cegó que ll'importa
O teu fulgor divino?
Xemí serenas ondas
C'o romor d'os pinares,
Músicas ¡ay! e cantos y armonías
Par'un xordo ¿que valen?
Pasa!... pasade hermosas,
Feitizo d'os qu'esperan e d'oa qu'aman;
Amores e praceres son mentira
Pra quen ten seca á yalma.
ADIÓS!
Adiós! montes e prados, igrexas e campanas,
Adiós! Sar e Sarela, cubertos d'enramada,
Adiós! Vidán alegre, moiños e hondanadas,
Conio o d'o craustro triste y as soedades prácidas,
San Lourenzo ó escondido, cal un niño antr'as ramas,
Balvis, para min sempre o d'as fondas lembranzas,
Santo Domingo, en donde cant'eu quicen descansa,
Vidas d'a miña vida, anacos d'as entrañas.
E vos tamen sombrisas paredes solitarias
Que me vichéis chorare soya e desventurada,
Adiós! sombras queridas, ¡adiós! sombras odiadas,
Outra vez os vaivens d'a fertuna
Pra lonxe m'arrastran.
Cando volver, se volvo, tod'estará ond'estaba,
Os mesmos montes negros y as mesmas alboradas
D'o Sar e d'o Sarela, mirándose n'as auguas.
Os mesmos verdes campos, as mesmas torres pardas
D'a catredal severa, olland'as lontananzas:
Mais os qu'agora deixo, tal com'a fonte mansa
Ou n'o verdor d'a vida, sin tempestas nin vagoas,
Canto, cand'eu tornare vitimas d'a mudanza
Terán de presa andado, n'a senda d'a desgracia!
Y eu mais eu nada temo n'o mundo
Qu'á morte me tarda!
TI ONTE MAÑAN EU
Cain tan baixo, tan baixo,
Qu'a luz onda min non vay;
Perdin de vista asestrelas
E vivo n'a escuridá.
Mais, agarda... o que te riches
Insensibre ô meu afán!
Inda estou vivo... inda podo
Subir para me vingar.
Tira pedras ô caido,
Tiraille anque sea un cento;
Tira... que cando cayades
Han-vos de facé'-l-o mesmo.
BOS AMORES
Cal olido de rosas que sai d'antr'ó ramaxen
Nun-ha manan de Mayo, hay amores soaves
Que n'inda vir se sinten, nin se ve cand'entraren
Po-la mimosa porta qu'ó corazón lies abre
De seu, cal s'abre n'o agosto
A frol ô orballo d'a tarde.
E sin romor nin queixa, nin choros, nin cantares,
Brandos asi e saudosos, cal alentar d'os ánxeles,
En nos encarnan puros, corren co'a nosa sangre
Y os hermos reverdecen, d'o esprito onde moraren.
Busca estes amores... búscaos,
Si tes quen ch'os poida daré;
Qu'estes son soyo os que duran
N'esta vida de pasaxen.
AMORES CATIVOS
Era delor y era cólera,
Era medo y aversión,
Era un amor sin medida.
Era un castigo de Dios!
Qu'hay unus negros amores, d'indole pezoñenta
Que privan os espritos, que turban as concencias,
Que morden s'acariñan.que cando miran queiman,
Que dan dores de rabia, que manchan e qu'afrentan.
Mais val morrer de friaxen
Que quentarse á sua fogueira.
A VENTURA É TRAIDORA
Tembra á qu'unha inmensa dicha
Neste mundo te sorprenda;
Grorias, aquí, sobrehumanas
Trán desventuras supremas.
Nin maitines que pasan os dôres
Como pasan os gustos n'a térra;
Hay infernos n'a memoria,
Cando n'os hay n'a concencia!
Cal arraigan as edras n'os muros,
N'alguns peitos arraigan as penas,
E un-has van minando a vida
Cal minan outras as pedras.
Si; tembra, cando n'o mundo
Sintas un-ha dicha imensa;
Val mais qu'a tua vida corra
Cal corre á yaugua serena.
ESTRANXEIRA N'A SUA PATRIA
N'a xa vella baranda
Entapizada d'edras e de lirios
Foise á sentar calada e tristemente
Frente d'o tempro amigo.
Interminable precesión de mortos
Uns en corpo no-mais, outros n'o esprito,
Veu pouco á pouco aparecer n'altura
D'o direito camiño,
Que monótono e branco relumbraba
Tal com'un lenzo n'un herbal tendido.
Contemprou cal pasaban e pasaban
Collendo hacia o infinito,
Sin que ô fixaren n'ela
Os ollos apagados e afundidos
Deran siñal nin moestra
D'habela n'algun tempo conocido.
Y uns eran seus amantes n'outros dias,
Deudos eran os mais y outros amigos,
Compañeiros d'a infancia,
Sirventes e veciños.
Mais pasando e pasando diante d'ela
Fono os mortos aqueles prosiguindo,
A indiferente marcha
Camiño d'o infinito,
Mentras cerraba a noite silenciosa
Os seus loitos tristísimos
Entorno d'a estranxeira n'a sua patria
Que sin lar nin arrimo,
Sentada n'a baranda contempraba
Cal brilaban os lumes fuxitivos.
Rosalía Castro de Murguía in Follas Novas, Versos Gallegos precedidos de un prólogo de Emilio Castelar.
La Propaganda Literária, Habana, 1880.
